تماشای نت، شنیدن پیکسل!

موسیقی ایده آل-عاطفه احمدزاده: چندی است که طراحی گرافیکی و تایپوگرافی چه به صورت کاور و چه به صورت کارهای مفهومی برای ترانه ها بسیار رایج شده و پیج های زیادی به این منظور در جامعه های مجازی به ویژه فیسبوک و اینستاگرام را اندازی شده اند. خواننده ها و ترانه سراها نیز از این طرح ها استقبال کرده و آن ها را در صفحات خود منتشر می کنند. محبوبیت این طرح ها باعث شد که به سراغ یکی از موفق ترین طراحان گرافیک در این زمینه، یعنی «بهرنگ نامداری» که برادر «هومن نامداری» نوازنده و تنظیم کننده موفق این روزها نیز هست، برویم و در این باره با او گفتگو کنیم.

طراحی کاور برای تک آهنگ ها از چه زمانی مرسوم شد؟

درباره این که دقیقا طراحی کاور از چه زمانی مرسوم شد اطلاع دقیقی ندارم اما از وقتی که به خاطر دارم برای تک آهنگ هایی که منتشر می شده یک کاور هم طراحی طراحی می شده تا زمانی که پخش می شود اطلاعات مربوط به ترانه و تصویر خواننده دیده شود.

فکر می کنید چه چیزی باعث شده خواننده ها به طراحی کاور اهمیت بدهند؟رعایت نشدن قانون کپی رایت؟

البته همه خواننده ها هم آن قدر به این مسئله اهمیت نمی دهند. من با خیلی ها کار کرده ام که یک هفته قبل از انتشار یک آهنگ درخواست طراحی کاور دارند که باعث می شود کار دقیقه نودی شود! اما به طور کلی فقط مسئله کپی رایت نیست، طراحی کاور از نظر زیبایی شناسی هم دارای اهمیت است. هر سایتی که آهنگ را برای دانلود قرار می دهد یک عکس هم برای آن می گذارد، و خیلی بهتر است که این عکس با طراحی گرافیکی همراه باشد.

کاوری که برای یک آهنگ طراحی می شود باید دارای چه ویژگی هایی باشد تا مخاطب را بهتر جذب کند؟

شما وقتی می خواهید یک کتاب بخرید، تمام داستان و موضوع و ماهیت کتاب را در درجه اول در طرحی که برای جلد آن طراحی شده می بینید که معرفی کننده آن کتاب است. در مورد کاور ترانه هم همین طور است، کاور باید گویای آن چه که در ترانه است باشد، که البته الان این طور نیست و بسیاری از طراحان فقط از عکس خواننده و یک تایپوگرافی ساده استفاده می کنند. البته این مسئله کاملا به نظر خواننده بستگی دارد. گاهی ممکن است خواننده ای که شناخته شده نیست بخواهد به این وسیله خود را به مخاطب بشناساند و ترجیح می دهد از عکس خودش استفاده شود، یا اصلا خواننده های مطرح هم ممکن است از عکس خود استفاده کنند، مثلا من تمام کاورهایی که برای احسان خواجه امیری طراحی کرده ام از عکس خودش استفاده کرده ام. ولی مثلا سیامک عباسی هیچ وقت از عکس خود استفاده نکرده است.

چه شد که به سمت طراحی گرافیکی و ترکیب کردن عکس و تایپوگرافی و طراحی مفهومی برای ترانه ها رفتید؟!

حدود دو سال پیش در فیسبوک پیج هایی وجود داشت که فقط برای اشعار حافظ و مولانا و.. تایپوگرافی انجام می دادند، اما کسی برای ترانه ها یا خواننده ای خاص طراحی انجام نمی داد. من هم به خاطر علاقه شخصی که به کارهای احسان خواجه امیری داشتم و هم آشنایی و دوستی که از طرق برادرم با ایشان داشتم، پیجی به اسم «نت های احساس» راه اندازی کردم که این قبل از آلبوم عاشقانه ها بود، و من از ترانه های قدیمی احسان شروع کردم تا به امروز که فکر می کنم بالای دو هزار طرح از ترانه های او در این پیج هست. البته الان چند وقتی هست که برای کارهای خواننده های دیگری مثل بابک جهانبخش، شهاب رمضان، عماد طالب زاده و… هم طراحی انجام می دهم.

روند کار شما برای طراحی گرافیکی یک ترانه چگونه است؟!

من اول یک قسمت از یک ترانه را انتخاب می کنم و بعد ابتدا طرح را در ذهن خودم طراحی می کنم، یعنی وقتی شروع به کار می کنم می دانم که قرار است چه چیزی روی طرح پیاده شود و فقط ایده را اجرا میکنم. گاهی به قسمتی از ترانه که در طرح استفاده می شود نگاه متفاوتی دارم که از فضای کلی ترانه فاصله دارد چون وقتی بیننده طرح را می بیند فقط به آن بیت یا مصرعی که در طرح هست دقت می کند نه به مفهوم کلی ترانه. برای خیلی از طرح ها این کار را کردم و موفق و تاثیر گذار هم بودند.

شما در طرح هایتان خیلی مواقع با اتفاقات اجتماعی یا سیاسی روز همراه می شوید و روی موجی که بر جامعه حاکم است سوار می شوید، در این باره توضیح می دهید؟

این مثل کاری است که مثلا آقای مدیری در کارهایشان در سینما یا تلویزیون انجام می دهند و مسائل سیاسی یا اجتماعی روز را در قالب طنز در می آورند. من هم مسائلی که مردم در زندگی روزانه خود با آن درگیر هستند را در قالب طرح اجرا می کنم. مثلا وقتی بازی های جام جهانی تمام شد، عکسی از آندرانیک تیموریان منتشر شد که در آن ناراحت است و لباسش را روی سرش کشیده، من کنار این عکس نوشتم «من این جوری دلم خوش نیست» که بخشی از ترانه «دریا»ی احسان خواجه امیری است. ترانه دریا در کل درباره چیز دیگری است، اما چون این قسمت با آن هماهنگی داشت من از آن استفاده کردم.

استقبال ترانه سراها و خواننده ها از این طرح ها چگونه است؟

هم ترانه سراها و هم خواننده ها خیلی از طرح ها استقبال می کنند. به لطف خدا طرح های من موفق بودند و الان خیلی از ترانه سراها خودشان به من پیشنهاد می دهند که برای ترانه هاشان طراحی کنم و در فیسبوک و اینستاگرام خود استفاده می کنند. خواننده ها هم همین طور، خیلی دوست دارند که برای آهنگ هایشان این کار انجام شود.

آیا تا به حال از خارج از فضای مجازی از طرح هایتان استفاده شده؟!

بله.مثلا از طرف شرکت آوای هنر به من پیشنهاد شد که برای ترانه های آقای خواجه امیری کارهای شعروگرافی انجام دهم که برای تصویر ال سی دی های کنسرت برج میلاد همزمان با اجرای خواننده استفاده شد. اما تا به حال به صورت چاپ شده من ندیده ام که جایی منتشر شود.

تصمیم دارید که کارهایتان را در آینده منتشر کنید؟

بله، حتما. من خودم پیشنهاد دادم که این کار برای اولین بار برای یک خواننده پاپ صورت بگیرد و یک کتاب شعروگرافی از ترانه ها منتشر شود. من برای تک تک طرح ها زمان گذاشته ام و زحمت کشیده ام و دوست دارم در آینده به این هدفم برسم، نه این که طرح ها فقط محدود به جامعه مجازی باشد که نهایتا ۲۰۰ نفر آن ها لایک کنند. دوست دارم کارهایم ماندگار شوند.

بعد از این کار شما پیج های زیادی با همین کارکرد راه اندازی شد، نظرتان درباره کارهای آن ها چیست؟

اول این را بگویم که من شخصا به خوش نویسی و به ویژه خط نستعلیق علاقه زیادی دارم. قبل از من اکثر طراحی هایی که انجام می شد فقط از فونت های ساده مثل نی ریزی استفاده می کردند، اما من دوست داشتم خط نستعلیق را زنده نگه دارم. به همین دلیل در طرح هایم در خط نستعلیق بین حروف یک پیچیدگی خاص ایجاد کردم که وقتی نگاه می کنید انگار حروف در هم پیچیده شده اند که این را از کتاب خوشنویسی استاد جلیل رسولی الهام گرفته ام و سعی کردم آن را در نرم افزار پیاده کنم. بعد از من خیلی ها خواستند همین کار را انجام دهند که برخی موفق بودند و برخی هم نه. خیلی از پیج ها خودشان از من می خواهند که کارهایشان را ببینم و نظر بدهم و من هم حتما این کار را می کنم چون من خودم خیلی به این کار علاقه داشتم و تمام تلاشم را می کنم به کسانی که علاقه دارند کمک کنم.