گفتگو اختصاصی با بانوی خوش آوای موسیقی ایران / مهدیه محمد خانی : آواز خواندن مثل نفس کشیدن کار هرروزه ام بوده و هست

موسیقی ایده آل – دلارام بهرامپور : مهدیه محمد خانی بانوی خوش آوای موسیقی اصیل ایران ، متولد ۱۳۶۵ و فارغ التحصیل رشته ی مهندسی معماری می باشد . وی در ابتدا با فراگیری پیانو و دف پا به عرصه ی موسیقی گذاشت و اکنون مخاطبان زیادی را به خود جلب کرده است ، به بهانه ی انتشار آلبوم ” در آغوش ماه ” با او به گفتگو نشستیم ، این گفتگوی جذاب را در ادامه دنبال کنید .

– در ابتدای گفت و گویمان ، بگویید که اصلا چه زمانی و چرا آواز را شروع کردید .

از دوران کودکی ، تقریبا از ۴ سالگی صدای خودم را به یاد دارم ، موسیقی هایی که آن زمان به هر طریقی به گوشم میرسید را حفظ میکردم و میخواندم . در واقع آواز خواندن کارِ هر روزه ام شده بود که در تمام دوران تحصیل جزئی از تفریحات زندگی ام بود ، در دوران ابتدایی بعد از اینکه مشق هایم را مینوشتم و یا در دوران راهنمایی زمانی که میخواستم به خودم استراحت بدهم شروع میکردم به آواز خواندن و البته چون خیلی خجالت میکشیدم زمانهایی که آواز میخواندم ساعتهایی بود که کسی در خانه نبود و یا به دور از چشم خانواده اینکار را میکردم اما خوب تمرینهای هرروزه وعشقم به آواز همراه من بود تا بعد از اینکه دانشگاه در رشته ی معماری قبول شدم به این فکر افتادم تا بطور حرفه و اصولی آواز را دنبال کنم و از کلاس های موسیقی در این زمینه استفاده کنم چون پیش از آن با تئوری موسیقی ،پیانو و دف تا حدودی آشنایی داشتم ولی چون فکر نمیکردم که خانم ها در این سرزمین بتوانند آواز بخوانند به همین دلیل تا آن زمان کلاس های آواز نمیرفتم حتی بعد از دانشگاه به این فکر افتادم که در گروه های کر شرکت بکنم ولی بعد از اینکه به آموزشگاه های موسیقی مراجعه کردم مشاهده کردم که کلاس آواز بانوان هم وجود دارد ،از این بابت بسیار تشویق شدم و این راه را تا امروز ادامه دادم . اصلی ترین دلیلی هم که من را به کلاس آواز کشاند یک آرزوی کودکی بود که معمولا افراد در سنین مختلف زندگی شان آرزوهای مختلفی دارند و خاطرم هست که خواننده شدن اولین آرزوی کودکی ام بود وقتی که ۲۰ سالم بود بطور ناگهانی و ناخودآگاه به یاد اولین آرزوی کودکی ام افتادم و این شد که به صورت حرفه ای این هنر را با عشق و علاقه دنبال کردم .

– استعداد شما در آواز توسط چه کسی و از چه زمانی پرورش یافت ؟

از دوران کودکی عشق به آواز در وجودم بود و چیزی نبود که کسی بخواهد از اطرافیانم به من یادآوری کند یا حتی از روی تفریح کلاس آواز بروم . آواز چیزی بود که کاملا در ذات و وجودم نهفته بود و هیچکس تا ۲۱ سالگی ام صدایم را نشنیده بود، حتی خجالت میکشیدم که بخواهم این موضوع را مطرح بکنم اما از نظر استعداد هم بخواهیم به این قضیه نگاه کنیم ، در خانواده ی پدر و مادر از هر دو طرف صداهای خوب زیاد بود چه در آقایان و چه در خانم ها که در خلوت خودشان زمزمه هایی میکردند و می شنیدم حتی در خانواده ی خودم که البته پس از اینکه من این هنر را حرفه ای دنبال کردم خانواده ام حس درونی شان را بیشتر بروز میدادند ، بصورت کلی در خانواده ی ما صدای خوب کم نبود اما تنها کسی که جدی به این قضیه نگاه کرد من بودم و چند ماه پس از کلاس های آواز که خانواده صدایم را شنیدند و تشخیص دادند که استعدادی دارم با حمایت هایشان توانستم این مسیر را ادامه بدهم.

– خیلی سال هست که آواز بانوان در کشور ما محدودیت ها و ممنوعیت های زیادی دارد اما بازهم با این حال شما آواز را ادامه دادین عامل انگیزشی شما در این سالها چه چیزی بوده ؟

در دوران کودکی و نوجوانی به این موضوع فکر نمیکردم، آواز مثل نفس کشیدن موضوعی بود که هرروز با من همراه بود و با عشق و علاقه موسیقی هایی که گوش میدادم را عیناً تکرار میکردم و خیلی درگیر این موضوع نبودم که بعداً چه اتفاقی خواهد افتاد اما بعد از اینکه خواستم شروع بکنم و دیدم که کلاس های آواز برای بانوان وجود دارد خیلی تشویق شدم که این مسیر را جدی تر ادامه بدم و حتما راه های مختلفی برای ارائه ی این هنر وجود دارد ، درسته که محدودیت زیاد هست اما با این وجود بعد از چند سال دیدم که هنرمندان و خوانندگان خانم دیگر حالا یا به شکل همخوان یا کنسرت بانوان و … همگی در ایران یا بیرون از مرزها مشغول به فعالیت هستند . هرکسی نگرش خاص خودش را در این زمینه دارد ولی مسئله این بود که خانم ها با تمام این محدودیت ها بازهم در این زمینه فعالیت کردند و تنها چیزی که باعث ادامه ی این راه برایم شد اول از همه علاقه ی خودم و بعد از آن حمایت خانواده و تشویق اساتید و مهر و حمایت مردم فارسی زبان هست ، میگویم فارسی زبان چراکه در کشور های همسایه هم خیلی به من محبت داشتند و به غیر از آن در کشور های اروپایی و امریکایی مهری که مردم غیر ایرانی نسبت به سبک و صدایم داشتند همه ی این ها باعث شده تا این راه را با تمام مشکلاتش ادامه بدهم.

– شما خارج از کشور با ارکستر های بزرگ و متعددی اجراهای زیادی داشتین با وجود این کارنامه ی درخشان ، در ایران اقدام به اجرای کنسرت بانوان نکردین ؟

درسته که سراسر دنیا برنامه داشتم ، در اروپا ، کانادا ، استرالیا و … اما خوب برگزاری کنسرت و اجرا در کشور های دیگر هم با اشتیاق خیلی زیاد و هم با سهولت بسیاری همراه است یعنی هنرمند فقط در آن زمان تمرکزش بر هنرش است و اگر مسائلی هست فقط مشکلات سفر و شاید استقرار و این چنین مسائل جزئى هست، متاسفانه اجرای کنسرت در خارج از مرزهای این سرزمین خیلی راحت تر هست و درگیر یکسری روند های پیچیده نیست با این حال تابستان ۱۳۹۳ با گروه موسیقی شهنوا که همگی خانم بودند یادبودی برای بانوی آواز ایران ( قمر الملوک وزیری ) داشتیم و گروه موسیقی شهنوا را برای اولین بار معرفی کردیم و سه قطعه اجرا کردیم که کنسرت نبود فقط معرفی این گروه بود اما با این حال همان یک اجرا با اینکه تبلیغاتی نشده بود و بلیط فروشی نشده بود و مراسمی کاملا دعوت شده از میهمانان ویژه بود برای برگزاری اش مشکلات خیلی زیادی داشتیم و بعد از اون دیگر ایران نبودم و هم اینکه مشغله ی فراوان داشتم برای کارهای مختلف و باتوجه به سختی کار در اینجا دیگر به فکر برگزاری کنسرتی در کشورم نیفتادم و با این موضوع تا حدودی هم تفکر یکسو ندارم که برای بانوان اجرای خاصی داشته باشم ، وقتی تمام قطعاتى که اجرا میشود موسیقی اصیل ایرانی هست و اشعار شعرای برجسته و نامدار کشورمان که شعرهای فاخر ایرانی است و در بطن این نوع موسیقی تفکر ، معنویت و انسانیت نهفته است تفکیک جنسیتی ارائه ی این نوع موسیقی با نوع تفکر من همخوانی ندارد به همین دلیل با این نوع برگزاری همراه نیستم.

– اجراهای خارج از کشورتون با حمایت چه کسانی صورت میگرفت و برگزار میشد ؟

بطور کلی هنردوستان و کسانی که به فرهنگ و موسیقی ایرانی علاقه مند هستند و کسانی که دوست دارند این نوع موسیقی را در بین اتباع خارجه و همسایگان دیگرشان و مردم شهر ها و کشور ها ترویج بدهند و میخواهند این نوع موسیقی به فرزندانشان نشان داده شود ، درست همین افراد هستند که حمایت میکنند ، مهری که وجود داره بین هنر دوستان باعث میشود تا از هنرمندان کشورهای مختلف که مردم انها را دوست دارند دعوت بکنند و کنسرت ها را به شکل های مختلف اجرا کنند .

– هدفِ بزرگی که از ابتدای شروع موسیقی داشتین و فکر میکنین بهش رسیدین چه چیزی بوده ؟

باید بگم ، هیچوقت تنها یک هدف برایم وجود نداشته و نخواهد داشت، وقتی یک مسیری شروع میشه از کنار آن زایش اتفاق می افتد که اهداف مختلف را شکل میدهد ، هدف های زیادی داشته و دارم و به چندتای آنان تا حدودی رسیده ام اما آنچه ایده آل من هست هنوز راه بسیار طولانی پیش رو دارد، به یاد دارم همیشه دوست داشتم که موسیقی ایرانی در دنیا شناخته شود واز اینکه در این مسیر به سهم خودم قدمی کوچک برداشته ام خیلی خوشحالم ، هدف بعدی ام درباره جذب کودکان به شنیدن موسیقى اصیل هست و نیاز به یک جذابیت هایی دارد تا کودکان هم به این موسیقی علاقمند شوند ، امروز میبینم که کودکان در سنین مختلف صداها و تصاویرشون را به دست من میرسانند وکارهایم را میخوانند و دنبال میکنند و این برایم بسیار خوشایند است که کودکانمان موسیقی ایرانی گوش میکنند موسیقی ای که مربوط به تاریخ و فرهنگ ما هست . حتی خیلی از کودکان کشورم با صدای این نوع موسیقی میخوابند و پدر مادرها خیلی متعجب از این موضوع هستند . این دو موضوع برای من خیلی خوشایند و بزرگ بوده اند ، در کنار اینها با اینکه در طول تاریخ موسیقى به خصوص بعد از انقلاب بانوان و اساتید آواز همواره در فضاى موسیقى حضور داشتند اما بعد از اینکه شروع به فعالیت کردم موضوعی برایم درخشان بود و خودم شاهدش بودم که در عرض ۲ سال بعد از شروع فعالیتهایم ، به تعداد خانم هایی که به آواز خواندن پرداختند افزوده شد و حتی گروه های بانوان تعدادشان زیاد شد ، بطوری که تعدادشان خیلی بیشتر از ۳ _۴ سال پیش هست و خوب اینها همگی باعث شده تا هدف و نیازى که در من بود در همه ی این افراد بطور تازه ترى شکل بگیرد و جوانان این دوره بیشتر انگیزه موسیقایى داشته باشند.

– مهدیه محمد خانی ، خواننده ی مورد علاقه و حتی اسطوره ی آواز برای خیلی از علاقه مندان موسیقی اصیل ایرانی ، بزرگترین دغدغه اش از گذشته تا کنون چی بوده ؟

وقتی یک فرآیندی شروع میشود در مسیرش مسائل مختلفی شکل میگیرند ، موضوعاتی که باعث رشد ان حرکت و یا باعث توقف های گاه به گاه آن میشوند اما بطور کلی باید بگوییم آنچه باعث شده است تا این مسیر را ادامه بدهم یک نوع رهایی بوده است . اعتماد و ایمانی که به خالقم دارم باعث شده هر مشکلی هم پیش امده نگرانش نباشم و تا امروز توکل کردم و در نهایت هر سختی و مشکلی خیر و به صلاحم بوده و خدارو شاکرم . به همین دلیل میتونم بگم دغدغه ای ندارم حتی اگر در تاریخی زندگی میکنم که شرایط موسیقی برای بانوان به این شکل با مشکلات است این هم جزئی از سرنوشت ما هست و همگی خواست خدا برای ما بوده است و همیشه به دلیل نوعی ایمان قلبی در اوج سختی ها و مشکلات به رهایی و آرامش میرسم که حتی برای اطرافیانم عجیب هست اما حقیقت جز این نیست .

– با توجه به این موضوع که شما یک بانو هستید و در حوزه ی آواز اصیل ایرانی فعالیت میکنید ، در چه جاهایی با حمایت و در چه جاهایی با کم لطفی ها مواجه شدین ؟

بزرگترین حمایت را من از خانواده ام و بعد از اساتیدی که در محضرشان بوده ام دریافت کردم و بعد از آن از دوستان حقیقی ام و مردمی که به هر شکل ممکن محبتشان را به من رساندند حتی با یک عکس ، لبخند ، نقاشی، کتاب، پیامی کوتاه و .. و مهرشان را دریغ نکردند . در این دوران هم حمایت از یکسری دوستان هنرمند و نوازندگان هم داشتم اما آنچه بخواهم پای کم لطفی بگذارم بعضی از مردم گاهی سوالاتی را مطرح میکردند و یا صحبت هایی را نسبت میدادند که هیچگونه اطلاعی در موردش نداشتند و وقتی که من بعضی از پیغام ها را دریافت میکردم در کمال تعجب ازش گذر میکردم چون به پای ندانسته های این افراد گذاشتم و به هرحال اگر کسی در مسیری حرکت روبه رشد داشته باشد حرفها ناگهان درمورد آن شخص زیاد میشود و ممکن هست تعداد زیادی از آن حرفها اشتباه باشد و خب برای من هم این مسائل پیش آمد و میدانم ممکنه بازهم وجود داشته باشد اما انچه باعث میشود از کم لطفی ها اسوده باشم ، اطمینانی است که به نگرش و قلب خودم دارم . با این حال مخاطبان مشتاق این هستند که مدام کارهای تازه بشنوند که من خواهش میکنم ابتداشرایط را بسنجند ، محدودیت ها ، موقعیت ، امکانات و… را در نظر بگیرند و طبق آن از هنرمندشان تقاضا و توقع داشته باشند که فشار ناگهانی به یک هنرمند واردنشود در کنار اینها هرروز در حال تجربه کردن و آموختن هستم و سعى میکنم تا فعالیتهایم هرروز بهتر و قویتر باشد اما متاسفانه در جامعه ی موسیقی ما بعضی افراد هستند که گاهی به دلیل جوانى و گاه عدم درایت کم لطفی هایی از طرفشان دیده میشود شاید هم دلیل دیگرش تگناهای کلی موسیقی ما باشد . اما در کل انقدر میزان و درجه ی خوبی ها و محبت ها زیاد هست که مرا در مسیرم مصمم نگه میدارد .

– بنظرتون بانوانی که شاید شبیه به شما ، استعدادی در حنجره یشان نهفته باشد باید چطور این راه را ادامه بدن ؟ پیشنهاد شما برای بانوانِ علاقه مند و با استعداد چی هست ؟

راستش هر چند وقت یکبار در بین خانم ها صدایی را میشنوم که واقعا متحیر میشوم از میزان ظرافت ، زیبایی ، تکنیک و تاثیر گذاری صدا و … که البته افسوس میخورم که کاش صدای انها شنیده میشد و تعداد این خانم ها در سراسر این سرزمین واقعا قابل توجه هست ، گاه پیغام هایی دریافت میکنم که خیلی اوقات میگویند استعداد داریم ،علاقه ای داریم یا صدای خوبی داریم اما الان مادر شدیم یا به دلایل خانوادگى یا کارى از ان فضا دور شدیم و … شاید جوابی که به این دوستان میدهم جوابی نباشد که دوست دارند بشنوند اما در دورانی که ما زندگی میکنیم برای انجام چنین کاری باید تاوانهای بسیار داد و سختی های زیادی را متحمل شد به همین دلیل به خیلی از این دوستان بخصوص ان دسته ای که مادر هستند پیام میدهم از اینکه مادر هستید هرلحظه خدا را شاکر باشید چرا که هدیه ای دارید که بیشتر از آن چیزی وجود ندارد و بعد از آن هم سرنوشت هرکس به گونه ای رقم میخورد و رسالت هرکس در یک مسیر است ، اگر پدر و مادر من در کنارم نبودند امروز من شاید در این مسیر حرکت نمیکردم و میگویم “هرکسی را بهر کاری ساختند ” من به این جمله ایمان دارم و چقدر مایه ی افتخار است اگر کسی برای مادری کردن به این دنیا آمده باشد و گاهی یک مادر باعث میشود تا فرزند و یا فرزندانش به مراتبی برسند که اگر ان مادر نبود این اتفاق نمی افتاد و من این را به مادر خودم هم میگویم ، اگر محبت و همراهیش نبود من نمیتوانستم به هیچ عنوان هیچ کاری در زندگیم انجام بدهم . به همین دلیل میخواهم بطور کلی این رابگویم که هرکسی در هر جایگاه و شغل و سمتی هست بابت جایگاهش اول از همه شکر گذار باشد و بعد در جهت پیشرفتش تلاش کند اما در مورد کسانی که آواز میخواندو ممکن است خواندن درونشان به صورت ذاتی وجود داشته باشد به این افراد توصیه ام این هست که با عشق به آواز نگاه کنند و تعلیم ببینند و انرژی درون خودشان را تقویت بکنند و برای عزیزانشان آواز بخوانند تا اطرافیان از عشق درون صدای آنها لذت ببرند و اگر شرایط دارند برای برگزاری کنسرت با خانم های دیگر مشغول شده و اجراهایی را انجام بدهند تا ببینیم این دوره ی تاریخی در موسیقى بانوان به کدام سمت خواهد رفت . بیشتر از همه خواهش میکنم از خانواده ها برای فرزندانشان که از سنین کم کودکانشان را حمایت کنند و استعدادشان را کشف کنند و به پرورش آنها در زمینه موسیقى کمک کنند .

– هم اکنون مشغول چه کارهایی هستین ؟

بعد از سفرهای طولانی و اجراى تورهاى اروپا، کانادا و آمریکا با گروه (دستان) و مدتی اقامت خارج از ایران بیشتر در حال استراحت و لذت بردن در محیط خانواده ام هستم و بیشتر مشغول مطالعه و یادگیری ساز و آواز های تازه هستم و همینطور برنامه ریزی برای کارهایی که پیش رو خواهم داشت و دوست دارم به موقع اش در مورد هرکدام توضیح بدهم .

– در آینده باید منتظر چه خبرهایی از شما باشیم ؟

دوست دارم در مورد هر خبر به زمان ووقتش صحبت کنم اما تازه ترین خبر انتشار آلبوم جدیدم به نام در آغوش ماه که با اهنگسازی و تنظیم جناب مزدا انصاری بوده است و نزدیک به دوماه است که در خارج از ایران منتشر شده و عزیزان میتوانند از روی سایت های معتبر خارجی این اثر را تهیه کنند . در ماههاى آینده نیز افتخار به انجام پروژه جدیدى با عنوان (تار و پود) بر روى اشعار نظامى (منظومه خسرو و شیرین) به آهنگسازى استاد حمید متبسم هستم.

– حرف های ناگفته و یا تشکر و گلایه و حتی اگر صحبتی با طرفدارنتون هست بفرمایید.

در پایان اول از همه از خانواده ام تشکر میکنم از استاد هایی که در این مسیر به من محبت داشتند ، اهنگسازان و هنرمندانی که من را همراهی کردند ، تشکر میکنم از استاد غلامرضا رضایی که شاگردی ایشون همیشه برای من باعث افتخار بوده و آرزوی سلامتی برای استاد معحمد رضا شجریان که افتخار داشتم در این سالها از محضرشان استفاده کنم و در اخرین کنسرتم هم افتخار حضور ایشان را داشتم و بعد از آن آرزوی سلامتی و موفقیت برای همه ی ایرانیان دارم در هرجای دنیا که هستند و تشکر ویژه از همه ی طرفداران و هنردوستان که حمایتم میکنند و به من انگیزه و انرژی هرچه بیشتر میدهند، امیدوارم که با انجام هرچه بهتر کارهاى موسیقایى بتوانم پاسخگوى محبت و زحمات عزیزانم باشم.

انتهای خبر / منبع اختصاصی موسیقی ایده آل