پایان یک شرمندگی تاریخی/ شکوه هنر ایران صاحب خانه شد

موسیقی ایده آل : موزه خوشنویسی ایران عصر روز شنبه ۲۸ مردادماه در عمارت تاریخی فولادوند با حضور مسئولان شهری و هنرمندان افتتاح شد.
عصر روز شنبه ۲۸ مردادماه موزه خوشنویسی ایران با حضور محمد باقر قالیباف شهردار تهران، مجتبی عبدالهی معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، ایازی مشاور شهردار تهران، عیسی علیزاده رییس سازمان زیباسازی شهرداری تهران، مجید ملانوروزی مدیرکل اداره امور هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خسروآبادی مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران، علیرضا تابش رییس بنیاد سینمایی فارابی، مجتبی موسوی سرپرست معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران، امیر عبدالحسینی معاون هنری سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، محمد سلحشور، علی شیرازی، جواد بختیاری، قباد شیوا، سعید شهلاپور، حمید شانس، مجتبی ملک زاده، حمید قلیچ خانی و شمار زیادی از هنرمندان عرصه خوشنویسی در عمارت تاریخی فولادوند افتتاح شد.

در این مراسم که اجرای آن را ساعد باقری شاعر به عهده داشت در ابتدا به این موضوع اشاره شد که گرچه بسیار دیر اما با افتتاح موزه خوشنویسی ایران، پایتخت صاحب یکی از ارزشمندترین موزه ها شد و در عین حال یک عمارت تاریخی در دل پایتخت احیا و مرمت شد.

عیسی علیزاده به عنوان نخستین سخنران این مراسم بود که ضمن خیرمقدم به ارائه گزارشی از روند مرمت عمارت فولادوند و نحوه تاسیس موزه خوشنویسی ایران پرداخت.

وی گفت: در میان هنرهای اسلامی، بی تردید خوشنویسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، هنری که سوای کتاب کلام وحی ارتباط عمیقی با عرفان، معنویت و اخلاق دارد. آثار نفیس به جای مانده بر کاشی کاری های اماکن مقدس، محراب مساجد و آثار ارزشمند تاریخی خود بیانگر شکوه و عظمت این هنر فاخر است. شاید کمتر هنری را می توان یافت که تا این حد اقبال عمومی داشته است. به اعتقاد برخی از صاحبنظران، خوشنویسی نه تنها یک هنر، که هنر مقدس و عرفانی ایرانیان به شمار می آید.

وی ادامه داد: سازمان زیباسازی شهر تهران با رویکرد توجه به میراث فرهنگی در سالهای گذشته اقدامات شایان توجهی را در خصوص هویت بخشی، مرمت بازسازی و بهره برداری از اماکن تاریخی داشته است. مرمت باغ موزه نگارستان، بازسازی و مرمت موزه علی اکبرخان صنعتی، سردر باغ ملی، مرمت و ساماندهی محوطه تاریخی میدان مشق، پیرایش و حذف زوائد بصری و پیرامونی میادین انقلاب و ‏بهارستان، ارتقای کیفیت سیما و منظر خیابان های انقلاب، ناصرخسرو، فردوسی، سعدی و بازار شهرری، تملک خانه های تاریخی مینایی و کاشف السطنه در کنار سایر وظایف محوله در حوزه های نورپردازی، نقاشی دیواری، مجسمه سازی و کمپین های تبلیغات محیطی از دستاوردهایی است که طی سالیان گذشته توفیق انجام آن را داشته است.

رییس سازمان زیباسازی شهرداری تهران بیان کرد: در سند راهبردی سازمان زیباسازی شهر تهران از یک سو احیا و ساماندهی اماکن دارای هویت تاریخی و از سوی دیگر تأسیس موزه ها در نظر گرفته شده است. خوشبختانه این سازمان تاکنون در این خصوص اقدامات در خور توجهی از جمله خرید و احیای خانه تاریخی ارباب هرمز و تبدیل آن به موزه گرافیک، تأسیس مـــوزه مهم و اثــرگذار مکتب نقــاشی کمال الملک در باغ موزه نگارستان، تملک خانه اتحادیه به عنوان تنها خانه باغ باقیمانده از دوره قاجار در خیابان لاله زار و تبدیل آن به موزه مشاهیر انجام داده است.

در اینجا باید گفت متأسفانه بسیاری از آثار فاخر و ارزشمند خوشنویسی به دلیل فقدان موزه و متولی خاص در سال های گذشته یا از کشور خارج شده است و یا اینکه از بین رفته استعلیزاده گفت: طرح تأسیس موزه خوشنویسی ایران در سال ۱۳۹۴ در دستور کار سازمان قرار گرفت که پس از تصویب و تعیین بودجه با تشکیل شورای خبره و کارشناسی و نظارت کامل، اقدام به خرید اقلام متنوعی از آثار هنر خوشنویسی فاخر ایران در گام اول کرد. همزمان با این اقدام و خرید خانه تاریخی و ارزشمند فولادوند، طرح بازسازی و مرمت و توسعه این بنا با نظارت متخصصین و معماران این حوزه به سرانجام مطلوب رسید که امروز شاهد رونمایی از این دو اتفاق مهم هستیم؛ پایان مرمت و بهسازی عمارت فولادوند و افتتاح موزه خوشنویسی ایران. خوشبختانه در این فرآیند بسیاری از هنرمندان و علاقمندان به معرفی مجموعه های ارزشمند خوشنویسی که در اختیار داشتند مبادرت کردند و آثار زیادی را برای فروش و ارائه در موزه عرضه کردند. در اینجا باید گفت متأسفانه بسیاری از آثار فاخر و ارزشمند خوشنویسی به دلیل فقدان موزه و متولی خاص در سال های گذشته یا از کشور خارج شده است و یا اینکه از بین رفته است.

وی ادامه داد: بی تردید یکی از دستاوردهای تأسیس این موزه معرفی مجموعه ای است که توسط مرحوم استاد عبدالله فوادی طی سال ها گردآوری شده بود و تا ۲۰ سال بعد از فوت ایشان توسط ورثه محفوظ مانده است. ذکر این نکته نیز اهمیت دارد که کار تأسیس موزه هر چه به اتمام در مرحله اول نزدیک شد این واقعیت آشکارتر شد که این تازه، اول راه است و در ادامه می بایست به ۲ موضوع به طور همزمان توجه داشت. اول اینکه فرآیند گردآوری و تکمیل آثار قدما و نیز آغاز به خرید آثار معاصر برای راه اندازی فاز دوم، به طوری که موزه خوشنویسی ایران به عنوان مهمترین مرجع خط در ایران، از هر نظر غنی بوده و مرجع مهم و معتبری برای شناخت و مطالعه در خط و احوال خوشنویسان در دسترس پژوهشگران باشد. دیگر اینکه موزه می بایست بنای موسع، در خور و شایسته ای با معماری خاص داشته باشد که لازم است از هم اکنون مورد توجه مسئولان قرار گیرد.

علیزاده در پایان بیان کرد: در اینجا از حمایت ها و مساعدت های هیات مدیره سازمان بویژه جناب آقای یزدانی ریاست محترم هیأت مدیره و همچنین آقای عبدالهی معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران کمال تشکر را داریم. تأسیس موزه خوشنویسی می بایست سال ها پیش از سوی مسئولین این امر اتفاق می افتاد ولی اگر چه دیر ولی در نهایت در واپسین روزهای مردادماه ۹۶ برای بهره مندی تمامی هنرمندان و همچنین کسانی که از دیدن خط خوش لذت می برند و آنانکه قلب شان برای هویت و فرهنگ این مرز و بوم می تپد راه اندازی شد. تأسیس موزه خوشنویسی ایران بر پایه همدلی و همفکری جمعی از علاقمندان به فرهنگ و هنر این مرز و بوم شکل گرفت و اگر نبود حمایت ها و مساعدت های مدیریت محترم شهری و شخص شهردار تهران هیچگاه این اتفاق رقم نمی خورد.

محیط طباطبایی رییس ایکوم ایران نیز در این مراسم گفت: امروز همزمان با سالمرگ یکی از تاثیرگذارترین افراد در حوزه میراث فرهنگی و در واقع بنیانگذار میراث فرهنگی نوین در ایران یعنی آیت الله شیرازی است. سازمان زیباسازی نیز به عنوان نهادی که کیفیت زندگی شهروندان را مد نظر قرار می دهد تلاش کرد تا این عمارت تاریخی را مرمت کند. وقتی یک ساختمان را مرمت و به موزه تبدیل می کنید در واقع هم بخشی از خاطره یک شهر را زنده نگه می دارید و هم آن را به عالی ترین شکل ممکن یعنی به شکل موزه حفظ می کنید.

موزه خوشنویسی قزوین از قبل موزه بود و البته در بسیاری از موزه های ایران مانند موزه ملی، خوشنویسی و آثار قدما یکی از ارکان مهم آن است. موزه رضا عباسی نیز یکی از بخش های مهم موزه خود را به نگهداری آثار خوشنویسی اختصاص داده است، اما افتتاح یک موزه به نام خوشنویسی در پایتخت که در دل یک خانه تاریخی قرار دارد بسیار ارزشمند است و عین توسعه است

وی ادامه داد: موزه خوشنویسی قزوین از قبل موزه بود و البته در بسیاری از موزه های ایران مانند موزه ملی، خوشنویسی و آثار قدما یکی از ارکان مهم آن است. موزه رضا عباسی نیز یکی از بخش های مهم موزه خود را به نگهداری آثار خوشنویسی اختصاص داده است اما افتتاح یک موزه به نام خوشنویسی در پایتخت که در دل یک خانه تاریخی قرار دارد بسیار ارزشمند و عین توسعه است. امیدواریم این تنها یک افتتاح نباشد و در ادامه شاهد فعالیت این موزه در سطح عالی باشیم.

علی شیرازی هنرمند خوشنویسی نیز در ادامه مراسم بیان کرد: در سفرهای متعدد به کشورهای مختلف بسیار پیش آمده که آثار طراز اول خوشنویسی را که به صورت فله ای به دیگر کشورها مهاجرت کردند، برایم می آوردند تا کارشناسی کنم، ۲ احساس متضاد در این مواقع داشتم. یک احساس، احساس غرور بود که این آثار در کشورهای دیگر چنین می درخشد چون معتقدم نباید به طور کلی این آثار در کشور بماند و اینها سفیران فرهنگی کشور ما هستند و برخی از آنها باید برای شناساندن فرهنگ ایران به دیگر کشورها سفر کنند.

وی ادامه داد: حس دیگرم اما این بود که کاش این آثار در کشورم می ماند و به عنوان میراث فرهنگی نگهداری می شد. خوشبختانه امروز با اهتمام سازمان زیباسازی و شهرداری تهران شاهد تاسیس موزه خوشنویسی هستیم. هنر ایران یک ویژگی انحصاری دارد و آن منحصر به فرد بودنش است و خط نمونه بارز شکوهمندی هنر ایران است. ایرانی ها از عنصر خط که می توانست تنها برای نگارش از آن استفاده شود، یک هنر والا آفریدند که بلیغ ترین شکل از انتقال هنر به نسل هاست.

این خوشنویس اظهار کرد: یک موزه موفق و پایدار موزه ای است که پویا باشد و امیدوارم موزه ای که امروز افتتاح می شود به موزه ای موفق تبدیل شود که آثار معاصرین را نیز خریداری کند تا در کنار آثار قدما به نمایش در بیاید و ما بتوانیم در چنین موزه ای و با مقایسه این خطوط بدانیم در هر زمان در کدامن نقطه تعالی قرار گرفته ایم.

محمد حسن حامدی به عنوان نماینده شورای کارشناسی موزه خوشنویسی ایران سخنران بعدی بود که به ارائه گزارشی از روند شکل گیری این موزه داد و گفت: طرح اولیه موزه تابستان سال ۹۶ به سازمان زیباسازی ارائه شد و برایش تامین اعتبار شد. من وظیفه گردآوری آثار را به عهده داشتم و در بدو امر سه کارشناس را برای این منظور معرفی کردم که به دور از هر حاشیه ای در حوزه خوشنویسی هستند. مجتبی ملک زاده، محمد جواد جدی و حمید رضا قلیچ خانی کارشناسانی بودند که در تمامی مراحل ما را همراهی کردند. در ادامه استاد امیرخانی نیز به جمع ما اضافه شدند.

وی ادامه داد: ما شروع کردیم به خرید آثار از مجموعه داران و انجمن مجموعه داران ایران در این راه در معرفی مجموعه داران ما را یاری کردند. اما حلقه مجموعه داران خوشنویسی خیلی بزرگ نیست و خیلی زود همه خبردار شدند. ما بعد از اصالت سنجی آثار و تعیین قیمت شروع به خرید می کردیم که البته خیلی ها به ما محبت داشتند و تخفیف می دادند. حتی توانستیم یک مجموعه بی نظیر را یکجا خریداری کنیم که غنای زیادی به این مجموعه بخشید.

حامدی در پایان گفت: در ادامه برخی ایرادهایی روی کارشناسی گرفتند که ما حتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواست کردیم تیم کارشناس به ما معرفی کنند و جالب این بود که در پایان آنها برآوردی که از آثار خریداری شده به ما دادند سه برابر رقمی بود که ما برای خرید آثار هزینه کرده بودیم. به نظرم امروز با افتتاح این موزه پایان یک دوره شرمندگی تاریخی در این حوزه است.

در ادامه مراسم محمد باقر قالیباف به ایراد سخنانی پرداخت و در پایان این مراسم از دست اندرکاران راه اندازی این موزه با اهدا لوح تقدیر، تشکر و از کتاب موزه خوشنویسی ایران رونمایی شد.